Waanzin in Montjuïc Park

Het is inmiddels al een eeuwigheid geleden, maar de wonden van de schandalige Grand Prix van Spanje in 1975 op Montjuïc Park lijken nog altijd vers.

De Grand Prix van Spanje wordt sinds jaar en dag verreden op het veilige Circuit de Catalunya nabij Montmélo op zo'n 30 kilometer van Barcelona. In 1975 vond - ook bij Barcelona - de vierde en laatste GP van Spanje op Montjuïc Park plaats, een gelegenheidscircuit dat qua veiligheid de absolute tegenpool was van de baan die door de huidige F1 wordt gebruikt. 

Al in de aanloop naar de wedstrijd die op 27 april 1975 werd verreden doen enkele coureurs hun beklag over de veiligheid rondom de baan. Daaronder ook regerend wereldkampioen Emerson Fittipaldi die maar niet begrijpt waarom de race op Montjuïc Park wordt georganiseerd terwijl bij Madrid het moderne circuit van Jarama beschikbaar is. Maar commerciële en politieke belangen tellen zwaarder in het onder de dictatuur van generaal Franco zuchtende Spanje.

Als de coureurs voorafgaand aan de eerste trainingsdag de baan inspecteren, zien ze dat de vangrails slecht zijn bevestigd en op sommige plekken slechts met een enkel schroefje of wat ijzerdraad op hun plek worden gehouden. Als Fittipaldi bij wijze van test op één van de vangrails leunt, breekt die spontaan af. De Braziliaan weet genoeg, hij weigert te starten en roept de andere coureurs op om net als hem de race te boycotten. De fatale crashes van François Cevert (in 1973) en Helmut Koinigg (in 1974) op Watkins Glen waarbij beide coureurs onder de vangrail doorschoven, staan Emerson nog helder voor de geest.

Wat volgt is een onderhandelingscircus waarin redelijke argumenten en brute dreigementen elkaar afwisselen. Ondertussen proberen monteurs van de verschillende raceteams de vangrails goed vast te zetten. Een krankzinnige situatie.

Nadat de eerste training op vrijdagmorgen in zijn geheel is geschrapt, lijkt de rijdersboycot tijdens de middagsessie zowaar stand te houden. Alleen Jacky Ickx en Vittorio Brambilla, beiden niet aangesloten bij de coureursvakbond GPDA, rijden een paar rondjes. Ondertussen voert de raceorganisatie gesteund door de autosportbond CSI de druk op en dreigt met inbeslagname van het racemateriaal.

Op zaterdagmorgen gaan al wat meer auto's de baan op waaronder de Ensign met aan boord de Nederlandse debutant Roelof Wunderink. En als 's middags door de GPDA een verklaring wordt afgegeven dat "de rijders geen andere keuze hebben dan de baan op te gaan" is duidelijk dat de rijdersstaking definitief is gebroken. De enige die zijn rug recht houdt, is Fittipaldi. "Ook al kost me dat de wereldtitel", zo verklaart Emmo. Stapvoets rijdt hij de drie contractueel verplichte rondjes, parkeert vervolgens zijn McLaren in de pitstraat en vliegt op zondagmorgen naar huis. 

De andere 25 rijders gaan op zondagmiddag gewoon van start. Zo ook Wilson Fittipaldi en Arturo Merzario maar zij rijden na één rondje alweer de pitstraat in en stappen uit. Het is hun interpretatie van de boycot. De race verloopt chaotisch en kent veel incidenten. Na 26 van de 75 ronden gaat Rolf Stommelen verrassend aan de leiding in zijn Hill-Cosworth. En dan gaat het gruwelijk mis als de achtervleugel van zijn auto afbreekt en de Hill begint te vliegen. De auto landt op en achter de lage vangrails en maait enkele toeschouwers mee. Vier zijn op slag dood terwijl Stommelen zwaar gewond in zijn auto hangt. Omstanders willen helpen maar worden tegengehouden. Terwijl de race nog rondenlang verder gaat, rennen monteurs uit de pitstraat naar de onheilsplek en halen de arme Duitser uit het wrak. Dat de stevig gebouwde Hill na de crash niet in brand is gevlogen, heeft hem het leven gered (foto hieronder).

Na 29 ronden wordt de race gestopt en is de waanzin eindelijk voorbij. Jochen Mass (foto onderaan) wordt uitgeroepen tot winnaar maar het heeft slechts statistische waarde. Als 's avonds de balans wordt opgemaakt, blijkt de laatste race op Monjuïc Park vijf doden en negen zwaargewonden te hebben gekost. Een prijs die nooit voor een race betaald had mogen worden.

Meer over de enige F1-zege van Jochen Mass lees je in RTL GP Magazine nr2 2009 te bestellen in de webshop.