Mario Andretti's gestolen overwinning

Het is nog altijd voer voor felle discussies: de Indy 500-overwinning die Mario Andretti kwijtraakte. Wat gebeurde er precies?

Mario Andretti heeft weinig reden tot lachen als hij eind mei 1981 op de Indianapolis Motor Speedway arriveert. Hij is 41, heeft al drie jaar geen Formule 1 Grand Prix meer gewonnen en zijn overstap van Lotus naar Alfa Romeo heeft niet voor de ommekeer gezorgd die hij verwacht had.

Na een veelbelovende 4e plaats in de Grand Prix van Long Beach is er van alles misgegaan: startcrash in Rio, een 8e plaats in Buenos Aires, kapotte versnellingsbak op Imola, slechts 10e op Zolder. En dat terwijl hij om die race in België te kunnen rijden de kwalificatie voor de Indianapolis 500 heeft laten schieten. Veteraan Wally Dallenbach heeft daarom Mario's wagen voor de Indy 500 geplaatst, dus Andretti moet op de Brickyard vanaf de laatste startrij vertrekken. Hij heeft de race al een keer gewonnen, in 1969, maar sindsdien lijkt de pechduivel hem daar altijd in zijn greep te hebben. Zeker nu zijn Formule 1-seizoen op een teleurstelling dreigt uit te lopen, snakt Andretti naar een tweede Indy zege.

Hij werkt zich na de start (boven) snel naar de kop van het veld en na een verschrikkelijke ongeluk van Danny Ongais (onder), die met zijn Interscope op de muur van Turn 3 knalt, spitst de race spitst zich toe op een prachtig duel tussen de Wildcats van Andretti en Gordon Johncock en de Penske van Bobby Unser, die al twee keer gewonnen heeft.

Johncock moet na 194 van de 200 ronden afhaken met een kapotte motor. Blijven over: Unser, die het grootste deel van de middag op de eerste plaats heeft gelegen, en Andretti, die zijn race kalm en clever heeft ingedeeld en nu zorgvuldig zijn laatste aanval voorbereidt.

Maar er hangt reeds, sinds de 149e ronde, een schaduw over de 65e editie van de belangrijkste autorace van Amerika. Unser en Andretti hebben tijdens een neutralisatie een pitstop gemaakt en bij het verlaten van de pitstraat passeert Unser zes, zeven auto's aan de binnenkant van Turn 1. Andretti meldt het incident meteen over de boordradio aan zijn crew, maar de organisatie grijpt niet in. Bovendien heerst er twijfel over de vraag of Andretti niet ook, op dezelfde wijze, een paar auto's is gepasseerd.

Unser wint, met 47 jaar de oudste Indy winnaar ooit, maar wordt een dag later, om acht uur 's ochtends, alsnog berispt voor het inhaalincident: hij krijgt een ronde straf aan zijn broek. Andretti moet die maandag komen opdraven voor een wat trieste vertoning: op een lege, verlaten Speedway krijgt hij alsnog de immens grote Borg-Warner trofee uitgereikt (foto bovenaan).

Maar deze Indy 500 krijgt nog een staartje. Eentje van 138 dagen om precies te zijn. Unsers teambaas Roger Penske protesteert tegen de straf en claimt dat Andretti dezelfde fout heeft gemaakt. Op 8 oktober 1981 stemt een driekoppige commissie van de USAC (met 2 tegen 1) alsnog in het voordeel van Bobby Unser. De ronde straf wordt
omgezet in een boete van 40.000 dollar, een fooi gezien de 299.124 dollar die de overwinning oplevert. Andretti is furieus: "We hebben op Indy wat je noemt de 'blend in rule'. Dat betekent dat als je uit de pits komt tijdens een neutralisatie, je vanaf het einde van de pitmuur, daar is de blend line, naar rechts kijkt en achter de auto die dan naast je rijdt invoegt. In mijn geval was dat Foyt, die mij voor liet gaan, omdat hij een ronde achter lag. Ik zag dat Bobby echter gewoon gas gaf en zes, zeven auto's voorbijging voordat hij in Turn 2 het circuit op reed. Dat mag gewoon niet, daar zijn we tijdens de briefing heel duidelijk voor gewaarschuwd. Het gaat niet om geld, ik heb niet gewonnen, maar hij ook niet."

Unser ontkent niet dat hij veel auto's heeft ingehaald, maar weet niets van de blend rule: "Ik heb niets verkeerds gedaan, het enige wat niet mag, is dat je de pace car inhaalt." Wie er gelijk heeft is nog altijd onderwerp van discussie in de Amerikaanse autosportwereld. Eén ding staat echter vast: het gezicht van Unser prijkt drie keer op de Borg-Warner beker. Maar Andretti heeft nog steeds twee exemplaren van de ring die elke Indy winnaar krijgt!