20190409RTLGPGassanTAGHeuerMVHeuer011270x250

De vader van het fenomeen

Publicatie1

Jos Verstappen leverde zijn zoon af in de Formule 1. Het succes van Max is ook en vooral de verdienste van Jos. Mark Koense over hoe altijd alles ergens goed voor is.

Hij was een pionier tegen wil en dank - de eerste Nederlandse autocoureur die, onbedoeld en ongewild, een nationale hype ontketende. Hij was weliswaar nog altijd dezelfde jongen, maar de wereld om hem heen was ineens totaal veranderd. Gek geworden, zo leek het.
Maar die gekte, de roem, de hype en de hysterie, daar had hij nooit om gevraagd. Jos Verstappen wilde alleen maar winnen, of het nu op de kartbaan van Eefde was of in de Formule 1.
Overal waar hij kwam, was hij de eerste. Vaak omringd door een massa, maar feitelijk altijd in z’n eentje. Want hij moest braakliggend terrein omploegen, een ontdekkingstocht vol in de spotlights. Niemand was hem voor geweest, niemand kon hem vertellen hoe ermee om te gaan.
Je F1-debuut maken met een topteam? Het was zelden gebeurd, een Nederlander nog nooit. Iedereen wilde een stukje van hem, probeerde hem te claimen; sponsors sprongen in de zijspan, media wilden met hem scoren, fans volgden hem overal en altijd.

Jos1

Het ging allemaal met een noodgang, van Montfort naar Monte Carlo, Monza en Montréal in luttele jaren. Er was amper tijd om op adem te komen. Hij werd het allemaal in één keer, in de zomer van 1993; volwassen, topsporter, idool. Het ene moment had hij nog anoniem aan zijn kartmotoren gesleuteld, achterin een kleine bus in Genk of Jesolo, en nu, een oogwenk later, liep hij als een wereldster de glimmende pitbox van het mondaine Benetton-team binnen, in een onweer van flitslicht.
Ging het allemaal te snel? Dat is achteraf makkelijk oordelen vanaf de zijlijn. En later weet iedereen altijd alles beter. Dan kan de hele wereld je precies vertellen hoe je met je succes had moeten omgaan. Maar niemand heeft ook maar het geringste idee hoe je überhaupt dat succes wist af te dwingen. Dus je grijpt je kansen als je ze krijgt, in de autosport nog meer dan elders.
Jos Verstappen werd amper anderhalf jaar na zijn eerste autorace in de stratosfeer geschoten. Hij gold als het grote talent, een wonderkind, de wereldkampioen van morgen. Alles aan zijn opmars leek extreem, ook en vooral de omstandigheden; de deal met Benetton, het ongeluk van Letho, het daardoor halsoverkop vervroegde debuut, de salto in Sao Paolo en de dood van Senna waardoor de complete Formule 1-wereld in paniek raakte.
De naschok van die tragedie was het bedrog van Benetton dat hun kopman Michael Schumacher met een laten we zeggen wel heel speciale B194 de baan op stuurde. Jos moet het ook geweten hebben. Of tenminste vermoed. De ene Benetton was de andere niet. Hooguit de tankinstallatie van beide auto’s was even illegaal, zoals door de beruchte pitbrand in Hockenheim werd bewezen.

verstappen pitbrand

Over of en hoe Benetton de boel belazerde, zal wel eeuwig gespeculeerd worden. Feit is dat Verstappen in 1994 niet in een topteam terechtkwam, maar in een wespennest. Wat een couveuse had moeten zijn, was een snelkookpan - de grote kans bleek onder de streep de misschien wel slechtste ambiance om een jonge rookie in te laten opgroeien.
Hoe goed Jos was, en had kunnen zijn, werd later eens te meer duidelijk, zij het in de kantlijn van zijn carrière. Alleen hijzelf en zijn crew achterin de garage of aan de pitmuur weten werkelijk wat hij soms uit een Simtek of Arrows wist te persen. Hier die waanzinnige sectortijd, daar dat ene rondje - als sporen van de grote belofte van weleer flitsten ze af en toe over de timing monitoren, vooral als het regende. Dan manifesteerde zich weer die rauwe, verbluffende snelheid waarover de F1-wereld zich in de nazomer van 1993 had verbaasd, eerst op Estoril in de Footwork en later tijdens de eerste test met de oude Benetton, de B193.
Maar hoe je terugkijkend de carrière van Jos Verstappen ook ontleedt en verklaart, het is allemaal ergens goed voor geweest. Want die carrière werd, zo bleek, ook en vooral de ideale aanloop van de loopbaan van zijn zoon. Alle lessen die Jos leerde als coureur - de goede en slechte ervaringen, de juiste en de verkeerde keuzes - dat alles was goud waard vanaf het moment dat het uitzonderlijke talent van Max zich openbaarde.

Max kart

Zijn onovertroffen verstand van kartmotoren, zijn gevoel voor de beste lijnen op een natte baan - Jos kon Max er als geen ander mee helpen. De drang om in te halen, het unieke instinct een gat te vinden of te creëren, dat was genetisch overgedragen, maar Jos kon er cruciale adviezen aan toevoegen: over het belang van zelfbeheersing, de rust bewaren, omgaan met teleurstellingen, noem maar op. Hij was zelf de ervaringsdeskundige geworden die hij helaas, als pionier, nooit om zich heen had gehad. Die ervaring was van onschatbare waarde tegen de tijd dat Max op de drempel van de autosport stond. Ook de opmars van Verstappen junior was extreem, misschien zelfs nog wel extremer dan die van senior, maar het grote, essentiële verschil was dat het voor Jos geen braakliggend terrein meer was. De vele keuzes die in korte tijd gemaakt moesten worden (eerst Formule Renault of meteen Formule 3? Eerst in Duitsland of meteen het EK? En met welk team dan?), Jos kon ze nemen met het verleden als raadgever. De gevolgen zijn bekend.

Max

Er is vaak beweerd dat Jos Verstappen niet alles uit zijn talent gehaald zou hebben. Ik ben het daar niet mee eens. De vraag is namelijk wat je onder ‘alles’ verstaat. Je mag het grotere plaatje niet over het hoofd zien. De Grand Prix die Jos nooit gewonnen heeft, heeft Max nu gewonnen. En als het een beetje meezit, komt daar ook nog een keer de wereldtitel bij die we Jos pakweg een kwart eeuw geleden toedichtten.
Hij zal zijn zoon alsmaar meer moeten loslaten, kinderen worden nu eenmaal ouder - wonderkinderen ook. Maar wat Max ook nog gaat bereiken in de autosport, het is een bloedlijn die teruggaat tot in Eefde, Strijen, Genk en Jesolo, naar de jeugd van zijn vader. De vader van zijn succes.
Nu hij Max heeft afgeleverd op het hoogste niveau, heeft Red Bull Jos gevraagd hun nieuwste generatie talenten onder de loep te nemen. Ik snap die vraag, want Jos Verstappen is uiteraard een enorme aanwinst voor zo’n juniorprogramma. Ik hoop alleen wel dat er zich een talent aandient, die het waard zal zijn. Die kans is uiteraard klein. Want wat Jos en Max voor elkaar hebben gekregen, is volstrekt uniek en eenmalig.

(Dit artikel verscheen eerder in RTL GP Magazine no. 3 2017)

KN2

Neem een abonnement.

RTL GP Magazine wil je nooit missen en voor altijd bewaren. Neem nu een abonnement en je ontvangt niet alleen zes keer per jaar het beste Nederlandstalige racemagazine, maar ook (gratis) een mooi welkomstgeschenk.

Klik hier voor meer informatie.

rtlgp magazinesedit

Bezoek onze web store.

Retro racing T-shirts, prachtige posters, de beste racefilms op DVD, het unieke boek ‘Grand Prix Zandvoort’ of eerder verschenen RTL GP Magazines - je kunt het allemaal bestellen en thuis laten bezorgen in onze web store.

Klik hier voor meer informatie.

rtlgp store