Herinneringen aan Elio de Angelis

15 mei 1986 verongelukte Elio de Angelis. Mark Koense herinnert zich een jeugdheld uit een verloren Formule 1 tijdperk.

Het was een bloedhete, zonovergoten zomerdag, die zondag 15 augustus 1982. Maar ik zat binnen, voor de televisie, tien jaar oud, en keek ademloos naar de zinderende Grand Prix van Oostenrijk, verreden tussen de glooiende heuvels rond Zeltweg. Een F1-race live kunnen zien op tv, dat was in die jaren een zeldzaamheid. Gelukkig was ons dorp aangesloten op wat de Centrale Antenne heette, dus bij mooi weer konden we de RTBF ontvangen, de Waalse zender die elke GP rechtstreeks uitzond. Zo, gekluisterd aan de buis, ontdekte ik dat jaar de Formule 1.

En het wàs me een jaar. Tot die 15e augustus had ik gezien hoe de eerste 12 races waren gewonnen door maar liefst 8 verschillende rijders. Ik zag Niki Lauda terugkomen, Gilles Villeneuve en Riccardo Paletti sterven, René Arnoux stalorders negeren, Nelson Piquet inslaan op Eliseo Salazar en Didier Pironi zijn loopbaan aan flarden rijden. Ik zag brandende turbo's, blaren trekkende banden, experimentele tankstops, wilde stakingen, omstreden diskwalificaties, een zenuwslopende raceroulette in Monte Carlo, Watson's waanzinnige zege in Detroit en Tambay's emotionele triomf op Hockenheim.

Op de Österreichring vertrokken de beeldschone Brabham-BMW's vanaf kop. Nelson Piquet stond op pole position met een rondje van 244 km/u. Gemiddeld. En dan hebben we het over ruim dertig jaar geleden! Maar zoals in vrijwel elke race dat jaar verbrandden ook die middag de turboauto's in de dampkring van hun helse baan om de aarde. Piquet, zijn teamgenoot Patrese en de Renaults van Prost en Arnoux - allemaal gingen ze stuk in hun jacht op de winst.

En zo kwam ineens, vier rondjes voor de finish, een zwartgoud projectiel op kop te liggen. Ik staarde naar het scherm en raakte volkomen gefascineerd door die in de felle zon blinkende John Player Special Lotus waaruit - bizar ver voorin de neus - een witte, vervaarlijk ogende helm stak; als zat er een futuristische astronaut in de cockpit.

Een Franse, van opwinding overslaande stem vertelde me de naam van dit buitenaardse wezen. Elio de Angelis. Was er ooit een betere naam voor een autocoureur? De laatste ronde was een thriller. In de staart van Elio zat de witte Williams van Keke Rosberg. Nooit eerder had één van hen een Grand Prix gewonnen, nooit eerder hadden ze zo'n grote kans gehad. In de laatste kombocht, de vol gas Jochen Rindt Kurve, kwam Keke alsnog langszij. Wiel aan wiel flitsten ze over de finish, de Lotus een hartslag, 0.05 seconde, eerder dan de Williams.

Elio de Angelis - de betovering van die zomerse zondag werd nooit verbroken. De naam, die helm en zijn zwartgouden Lotus werden symbolen voor de onvergetelijke tijd dat ik volledig en voorgoed in de ban raakte van de autoracerij.

Elio verongelukte amper vier jaar na Zeltweg, met de ultra lage Brabham BT55. Ik was 14 jaar, net begonnen met karten en zocht maar vond nooit een Simpson RX1, die Star Wars-helm die Elio had gedragen. Later leerde ik hem toch een beetje kennen, door te werken met mensen die met hem hadden gewerkt, zoals zijn monteur Chris en zijn teamgenoot Jan. En door een mooie speling van het lot maakte ik kennis met Clive Chapman, de zoon van Team Lotus-baas Colin, schatbewaarder van zijn vaders fameuze raceauto's en als kind ook groot fan van Elio.
Van Clive mochten we voor RTL GP Magazine een reportage maken met de Lotus 91 met chassisnummer 8, de auto waarmee Elio op de Österreichring had gewonnen, de laatste zege voor de een paar maanden na die race overleden Colin Chapman.

Op die dag op Hethel, het lommerrijke testcircuit van Lotus, was de cirkel rond, een kwart eeuw later. De lucht was blauw, de zwartgoud gelakte Lotus schitterde in de zon en raasde gracieus door het dromerige decor van weilanden en paardenbloemen, bestuurd door mijn goede vriend Frans Vörös.

Ik heb nooit het voorrecht gehad Elio de Angelis te mogen ontmoeten, want ik was te jong en hij werd nooit oud. Dichterbij dan daar op Hethel, op die mooie dag in Norfolk, zou ik niet komen bij de jeugdheld van weleer. En terwijl de snerpende Cosworth achterin 91/8 de zomerlucht deed trillen, realiseerde ik me hoe jammer dat was.