Een unieke Nieuwjaarsrace

Eén keer werd er een Formule 1 Grand Prix op Nieuwsjaarsdag verreden. We blikken terug op wat achteraf bezien een bijzondere race werd.

Nieuwjaarsdag 1968, het is verzengend heet op Kyalami, het circuit nabij Johannesburg, een jaar eerder voor het eerst het toneel van de Grand Prix van Zuid-Afrika. De bloedsnelle baan is op enkele plekken aangepast en heeft nieuw, gladder asfalt om de bandenslijtage te beperken. Toch worden veel uitvallers verwacht, want niet alleen is datzelfde asfalt op de racedag zo'n 60 graden heet, ook is Kyalami loodzwaar voor de motoren, omdat het 1900 meter boven de zeespiegel ligt en de atmosferische F1-krachtbronnen dus simpelweg in ademnood komen.

Voorafgaand aan de race viert het complete F1-circus gebroederlijk samen de feestdagen onder de Zuid-Afrikaanse zon. Op de foto hierboven van links naar rechts Lotus-baas Colin Chapman, Jack Brabham en Jimmy Clark tijdens het kertsdiner. Eenmaal op de baan, gaat het er serieuzer aan toe. De Lotussen Type 49 van Jim Clark en Graham Hill zijn het snelst in de training, maar bij de start is het Jackie Stewart die in Ken Tyrrells fonkelnieuwe Matra de leiding neemt voor Clark (zie foto hieronder). Jim herstelt al na twee rondjes de rangorde aan kop, maar zijn teamgenoot Hill heeft het lastiger en is na een dramatische start ver teruggevallen.

Halverwege de race domineert Clark de wedstrijd voor de terug naar kop gereden Hill die geprofiteerd heeft van het uitvallen van Stewart. Ook de BRM's van Pedro Rodriguez en Mike Spence liggen er al uit, en in de slotfase rijden nog maar 9 van de 25 auto's rond. Clark leidt met een halve minuut voorsprong op Hill, terwijl de Ferrari van Chris Amon (foto onder) nog een extra stop maakt voor brandstof en zo 4e wordt achter nieuwbakken Brabham-rijder Jochen Rindt.

Na bijna twee uur racen wint Clark. Het wordt een overwinning met rouwrand, want het zal Jimmy's laatste Grand Prix zijn; hij verongelukt begin april dodelijk tijdens een F2-race op Hockenheim. Ook voor Mike Spence (op de foto onder in zijn Lotus-tijd, met een jonge Jim Clark links en Colin Chapman rechts) is Kyalami zijn laatste GP, want hij sterft in mei tijdens trainingsritten voor de Indy 500.

De unieke Nieuwjaarsrace is overigens de laatste zege van Team Lotus in de originele, groengele racekleuren. Na Kyalami worden de Type 49's in het roodwit van sigarettenmerk Gold Leaf gespoten, waarmee het team een baanbrekende trend zet op het gebied van sportsponsoring.